Chet tillari fakulteti
 |
Fakultet dekani | Dilmanov Ilya Orakbaevich |
| telefon: | (+998-93) 712-64-64 | |
| e-mail: | ilyusha.dilmanov@mail.ru | |
| fakultet sayti: | http://forlang.ndpi.uz |
Qisqacha tarix. Nukus davlat pedagogika institutining chet tillari fakulteti ilk bor 1934-yilda rus tili va adabiyoti fakulteti sifatida tashkil etilgan. 1963-yilda chet tillar fakulteti deb qayta nomlandi.
Fakultet o‘zining boy tarixi va an’analariga ega. Uning bitiruvchilari taniqli olimlar, akademiklar M.Nurmuhamedov, H.Hamidov; Oʻzbekiston Qahramonlari T.Qaipbergenov – Oʻzbekiston va Qoraqalpogʻiston xalq yozuvchisi, pedagog A.Uteniyazov va boshqa qator davlat arboblari.
Ilgari Nukus davlat universiteti maqomida faoliyat yuritgan pedagogika instituti 1990-yilda muxtoriyatga ega bo‘lgach, rus tili va adabiyoti fakulteti 1991-yilgacha o‘z faoliyatini davom ettirdi.
Keyinchalik u dastlab rus-ingliz filologiyasi fakulteti, so‘ngra institutning barcha til bo‘limlari – rus, ingliz, o‘zbek, qoraqalpoq va qozoq tillarini birlashtirgan filologiya fakulteti deb nomlanadi, XXI asrning ikkinchi oʻn yilligida esa fakultet chet tillari fakulteti sifatida faoliyat koʻrsata boshlaydi, uning tarkibiga anʼanaviy tarzda fakultet va institut tarixi aslida boshlanadigan rus tili va adabiyoti kafedrasi hamda ingliz tili va adabiyoti kafedrasi kiradi.
Fakultet rahbariyati. Hozirgi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti chet tillar fakulteti dekani filologiya fanlari nomzodi, dotsent Ilya Orakbaevich Dilmanov – rus, ózbek, qozoq va qoraqalpoq filologiyasi bo‘yıcha kóplab ilmiy ishlar muallifi, Murtaza nomidagi Xalqaro Taraz innovaciya institutınıng «ITII jarshısı» Respublika ilmiy-ommabop jurnalıning, shuningdek, Ajiniyoz nomidagi NDPI «Fan va jamiyat» ilmiy-uslubiy jurnal tahririyati aʼzosi. Ózbekiston jurnalistlar ijodiy uyushmasi aʼzosi. Unga qadar 1990-2017-yillarda fakultet dekanlari lavozimida professor K.Koschanov, dotsent B. Xoshanov, dotsent B. Shaniyazov, dotsent M. Abdullaev, dotsent G. Mamirbayeva faoliyat yuritgan.
Pedagogik hodimlar. Hozirgi kunda chet tillar fakultetida 71 nafar o‘qituvchi, jumladan 1 nafar professor, 9 nafar fan nomzodi va dotsent, 8 nafar falsafa doktori (PhD), 10 nafar katta o‘qituvchi va assistent-o‘qituvchilar faoliyat yuritmoqda.
Bakalavr va magistratura. Nukus davlat pedagogika institutining chet tillar fakulteti quyidagi bakalavriat yo‘nalishlari bo‘yicha talabalar bilan ish olib boradi.
60110901- «Chet tili va adabiyotı: inglis tili bakalavr ta’lim yo‘nalishi;
60110902- «Chet tili va adabiyotı: nemis tili bakalavr ta’lim yo‘nalishi;
60110800- «Ona tili va adabiyotı (Rus tili va adabiyotı)» bakalavr ta’lim yo‘nalishi;
60111700- «Ana tili va adabiyotı (Rus tili va adabiyotı ózga til guruhlarida)» bakalavr ta’lim yo‘nalishi;
60110800- «Ona tili va adabiyotı: Rus tili» bakalavr ta’lim yo‘nalishi (kechki tálim).
2018-2019 o‘quv yili NDPI magistratura bo‘limida:
70111501- «Rus tili va adabiyotı» mutaxassisligi,
2019-2020 o‘quv yilida esa:
70111801- «Chet tili va adabiyotı: inglis tili mutaxassisligi ochildi.
Stipendiyantlar. Mana bir necha o‘n yillardan buyon Nukus davlat pedagogika instituti Chet tillari fakultetining eng muvaffaqiyatli talabalari har yili Prezident va Respublikada nomdor stipendiyalar tanlovlarida qatnashib kelmoqda. Shunday qilib, 2021-2022-o‘quv yilida chet tillar fakulteti 3-kurs talabasi, hozirda NDPI rus tili va adabiyoti kafedrasi assistenti Musa Muborakov Prezident stipendiyasi, 2022-2023-o‘quv yilida ingliz tili fakulteti 3-bosqich talabasi Dilmanov Islam ham O‘zbekistondagi eng nufuzli Prezident stipendiyasi sovrindori bo‘ldi va bu unga bakalavriatni tamomlagandan so‘ng Pedagogika institutining magistratura yo‘nalishida o‘qishni davom ettirish imkonini berdi.
Keyingi 2023-2024-o‘quv yilida “Ingliz tili va adabiyoti” fakulteti 4-kurs talabasi Nursulton Nurniyazov, hozirda NDPI magistraturasining 1-bosqich talabasi, Prezident stipendiyasi sovrindori bo‘ldi.
Joriy 2024-2025 o‘quv yili ham fakultet talabalarining yillik stipendiya dasturlarida muvaffaqiyatli ishtirok qildi. Bu gal “Ajiniyoz” stipendiyasi rus tili va adabiyoti fakulteti 2-bosqich talabasi Jumanazarova Dilnozaga topshirildi.
Xalqaro hamkorlik. NDPI Chet tillari fakulteti dunyoning eng yaxshi 1000 ta universitetlari qatoriga kirgan koʻplab universitetlar bilan taʼlim, fan va innovatsiyalar sohasida faol hamkorlik qilmoqda.
Oliy taʼlim sifatini oshirish va xalqaro ilmiy-taʼlim makoniga integratsiyalashuv masalalari boʻyicha oʻzaro manfaatli hamkorlik qilish maqsadida fakultet yaqin va uzoq xorijdagi yetakchi universitetlar bilan shartnomalar tuzgan:
Moskva davlat pedagogika universiteti, Rossiya xalqlar do’stligi universiteti, L.N.Gumilyov nomidagi Evrosiyo milliy universiteti. Gumilyov, Novosibirsk davlat texnika universiteti, Volgograd ijtimoiy-pedagogika universiteti,
P.P.Semenov-Tyan-Shanskiy nomidagi Lipetsk davlat pedagogika universiteti, A.I.Gertsen nomidagi Rossiya davlat pedagogika universiteti, Al-Farobiy nomidagi Qozoq Milliy universiteti, Abay nomidagi Qozoq milliy pedagogika universiteti hamda Rossiya Federatsiyasi va Qozog‘istonning boshqa oliy o‘quv yurtlari.
Pedagogika institutida yangi pedagogik texnologiyalar va xalqaro aloqalarni rivojlantirishda xorijiy universitetlar bilan hamkorlik xal qiluvchi o‘rin tutadi. Bu fakultet o‘qituvchilariga o‘z darslarida talabalarga xorijiy tillarni o‘rgatishning ilg‘or pedagogik texnologiyalari va innovatsion usullaridan foydalanish imkonini beradi.
Ular, o’z navbatida, bu usullarni o’z ustozlari tomonidan o’zlashtirib, umumta’lim maktabida faol amaliyot davomida muvaffaqiyatli qo’llaydilar.
NDPI Chet tillari fakultetining xalqaro hamkorlari qatorida Amerika Qoʻshma Shtatlari Konsulligi, Britaniya Kengashi, Buyuk Britaniya, Rossiya, Fransiya, Hindiston va boshqa mamlakatlarning xalqaro jamgʻarmalari ham bor.
Loyiha faoliyati. Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika institutining Chet tillari fakulteti xorijiy oliy o‘quv yurtlari va xalqaro tashkilotlar bilan ilmiy-ta’lim sohasidagi hamkorlikni faol rivojlantirmoqda.
Innovatsion loyihalarda ishtirok etish, o‘qituvchi va talabalarning akademik harakatchanligiga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Chet tillari fakulteti rahbariyati o‘z xodimlarining ilmiy, ta’lim va xalqaro faoliyati uchun keng imkoniyatlar yaratmoqda.
English Access Microscholarship Program (AQSh elchixonasi granti) Satellite Access: Ushbu strategiya doirasida ingliz tili va adabiyoti hamda rus tili va adabiyoti kafedrasi o‘qituvchilari qator xalqaro loyiha va dasturlarda ishtirok etadilar.
Sun’iy yo’ldoshdan foydalanish dasturi (AQSh elchixonasi granti); Ko‘p tillilik va multikulturalizm asosida chet tillari o‘qituvchilari uchun o‘quv dasturlari ishlab chiqildi. Loyiha doirasida Vermontdagi Xalqaro ta’lim maktabi (AQSh) va Nukus davlat pedagogika instituti o‘rtasida memorandum imzolandi.
Shuningdek, “Novosibirsk (Rossiya) – Nukus” ta’lim onlayn loyihasi, Drezden texnologiya universiteti (Germaniya) bilan birgalikda Erasmus+ KA171 doirasida akademik mobillik, Lipetsk davlat pedagogika universiteti (Rossiya) bilan madaniy va lingvistik tashabbuslar, shuningdek, Yevropa va MDHning 25dan ortiq mamlakat institutlari bilan hamkorlik o‘rnatdi.
Ushbu loyihalar rus tilini o‘qitishni rivojlantirish, akademik almashinuv, o‘qituvchilar malakasini oshirish va madaniyatlararo aloqalarni rivojlantirishga qaratilgan.
Kafedralar. Ayni paytda Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika institutining Chet tillari fakultetida uchta kafedra faoliyat yuritmoqda.
Ingliz tili va adabiyoti, Rus tili va adabiyoti va Fakultetlararo chet tillari kafedrasi.
Ingliz tili va adabiyoti kafedrasi
Ingliz tili va adabiyoti kafedrasi 1950-yilda tashkil etilgan bo‘lib, bugungi kunga qadar ingliz tili va adabiyoti bo‘yicha mutaxassislar tayyorlashda muhim rol o‘ynab kelmoqda. Hozirgi kunda kafedrada 30dan ortiq professor-o‘qituvchilar, jumladan, 2 fan nomzodl, 5 nafar falsafa doktori (PhD) 3 nafar katta o‘qituvchi va dotsentlar, 8 nafar tajribali assistent-o‘qituvchı va 11 nafar stajyor- o‘qituvchilar mehnat qilmoqda. Ular tomonidan o‘qitish uslublarini yangilash, ilmiy izlanishlarni rivojlantirish, bakalavr va magistrlar tayyorlash bo‘yicha ishlar olib borilmoqda.
Kafedrada yuqori malakali kadrlar tayyorlash borasida samarali ishlar amalga oshirilmoqda. Kafedraning asosiy vazifasi maktabgacha ta’lim muassasalari, umumta’lim maktablari va o‘rta maxsus ta’lim muassasalari uchun ingliz tili va adabiyoti o‘qituvchilarini tayyorlashdan iborat. Shu munosabat bilan ingliz tili va adabiyoti bo‘limlarida 500 nafardan ortiq bakalavriat va 18 nafar magistratura yo‘nalishida talabalar tahsil olmoqda.
Ular uchun barcha zarur sharoitlar yaratilgan: virtual o‘quv xonalari, zamonaviy kompyuterlar, proektorlar, interfaol doskalar, shuningdek, ingliz, rus, o‘zbek va qoraqalpoq tillarida turli materiallarni o‘z ichiga olgan professional axborot xonasi. Ma’ruza va seminarlar innovatsion ta’lim texnologiyalaridan foydalangan holda olib boriladi.
Kafedrada 3 ta to‘garak mavjud, jumladan: “Suhbat” to‘garagi, “Yozuv ko‘nikmasi” to‘garagi va Ilmiy-tadqiqot to‘garaklari. To‘garaklarda talabalar va tadqiqotchilar o‘z malakalarini oshirishlari, bo‘sh vaqtlarini natijali o‘tkazmoqda.
Kafedraga tegishli talabalar xalqaro va respublika konferensiyalarida faol ishtirok etadilar; 250 dan ortiq talabalar ilmiy jurnallar va konferensiya materiallarida o‘z maqolalarini chop etdilar. Kafedra professor-o‘qituvchilari va talabalari turli xalqaro grantlarni qo‘lga kiritgan. Jumladan:
1) English Access Microscholarship Program (AQSh elchixonasi granti);
2) Sun’iy yo‘ldoshdan foydalanish dasturi (AQSh elchixonasi granti);
3) Ko‘p tillilik va ko‘p madaniyatlilik asosida chet tillari o‘qituvchilari uchun malaka oshirish dasturlarini ishlab chiqish. Mazkur loyiha doirasida Vermont shtatidagi (AQSh) Xalqaro ta’lim maktabi va Nukus davlat pedagogika instituti o‘rtasida memorandum imzolandi.
Kafedra mudiri–pedagogika fanlari nomzodi, dotsent Tajieva Aliya Utebaevna
Rus tili va adabiyoti kafedrasi
T.G.Shevchenko nomidagi Qoraqalpoq davlat pedagogika instituti negizida 1934-yilda rus tili va adabiyoti kafedrasi ochildi. 1937-yilda fakultetning dastlabki 8 nafar bitiruvchisi “Rus tili va adabiyoti” mutaxassisligi boʻyicha diplom oldi.
Rus tili va adabiyoti kafedrasi ochilgan vaqtda atigi 2 nafar o‘qituvchi bo‘lgan. Pedagogika institutidan Nukus davlat universitetiga qadar qator tarkibiy oʻzgarishlar bo‘lgan, universitet yana avtonom pedagogika instituti maqomini olgan. 1990-yilgacha kafedraning ilmiy-pedagogik salohiyati yildan-yilga ortib bordi.
Rus tili va adabiyoti ixtisosligi bo‘yicha o‘qiyotgan talabalar soni ham ortdi. Keyinchalik, bu sohada attestatsiyadan o‘tgan mutaxassislar – Nukus DPI rus tili va adabiyoti fakulteti bitiruvchilari O‘zbekiston va Qoraqalpog‘iston Respublikasi ta’lim, madaniyat, fan va iqtisodiyotini rivojlantirishga katta hissa qo‘shmoqdalar.
Kafedra oʻzining boy tarixi va anʼanalariga ega. Talabalarga kafedra o’qituvchilari, taniqli olimlar: KKASSR birinchi akademigi M.K. Nurmuhamedov, ruscha-qapaqalpoqcha lug‘ati muallifi, respublikaga mashhur, Ulug‘ Vatan urushi qatnashchisi A.To‘raboyev; Professorlar N.A.Urumboyev, A.A. Azizov, G.D.Petrov, E.Berdimuratov, A.Umarov, L.B. Xvan, K.M. Koschanov, shuningdek, dotsentlar A. Jaksibaev, P.I.Senin, A.N. Sidorov, A.Turabaev, B.Xoshanov, U.Yu.Matkurbonov, Yu.X.Matkurbonov, Z.A. Shamuratova va boshqalar.
Kafedraning ilmiy salohiyati yildan-yilga ortib bormoqda. Kafedra professor-o‘qituvchilari ko‘plab darsliklar, o‘quv qo‘llanmalar, o‘quv dasturlari, ilmiy nashrlar va monografiyalar mualliflaridir.
Respublikamizda taniqli ilmiy asar mualliflari qatorida filolog-olimlar: A.Toʻraboev, E.Berdimuratov, N.Urumboev, A.Umarov, A.Sultonov, K.S.Saparov, K.M.Koschanov, A.Jaqsiboyev, U.Yu.Matkurbonov, Yu.X.Matkurbonov, B.Xoshanov, T.Xalmuratov, Z.A.Shamuratova, I.O.Dilmanov, N.Orimbetova, G. Allamuratova va boshqalar.
Hozirgi kunda NDPI rus tili va adabiyoti kafedrasida 22 nafar o‘qituvchi, jumladan, 1 nafar professor, 5 nafar dotsent, 7 nafar fan nomzodi, 4 nafar katta o‘qituvchi, 3 nafar assistent va 3 nafar stajyor o’qituvchilar faoliyat yuritmoqda.
Kafedra mudiri–filologiya fanlari nomzodi, dotsent Nazira Aytmuratovna Turabayeva
Fakultetlararo chet tillari kafedrasi
Fakultetlararo chet tillarir kafedrasi 1954-yildan buyon faoliyat yuritib, institutning barcha bakalavriat yo‘nalishlari talabalariga ingliz va nemis tillarini o‘rgatadi. Kafedra tajribali o‘qituvchilar va yosh mutaxassislardan iborat. Ushbu kafedra ishida asosiy e’tibor amaliy ko‘nikmalar va talabalarning kommunikativ kompetentsiyasini rivojlantirishga qaratilgan.
Kafedra har yili yosh, g‘ayratli va maqsad sari intiluvchan kadrlar bilan to‘ldirilib borilmoqda. Hozirgi kunda kafedraning 20 nafar professor-o‘qituvchilari institutning o‘quv jarayoniga jalb etilgan bo‘lib, ulardan 2 nafar dotsent, 1 nafari falsafa doktori (PhD), 4 nafar katta o‘qituvchi, 12 nafar assistent va 1 nafar stajyor o‘qituvchilardan iborat.
Hozirgi kunda “Fakultetlararo xorijiy tillar” kafedrasi tomonidan “Chet tillarini o‘rganishni nazarda tutmaydigan ta’lim dasturlarida chet tillarini o‘qitish va baholash metodikasi” mavzusida keng qamrovli ilmiy ishlar olib borilmoqda.
O‘quv jarayonida o‘quvchilar tinglash, ma’lumotni eshtib tushunish, o‘qish, gapirish va yozish ko‘nikmalarini rivojlantirishga e’tibor beradi. Darslarda maxsus ishlab chiqilgan o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar, chet tilidagi ilmiy maqolalar, radiomateriallar va internet resurslaridan foydalaniladi, ma’ruza mavzulari bo‘yicha suhbatlar, muhokamalar, taqdimotlar o‘tkaziladi.
Kafedra mudiri–falsafa fanlari doktori (PhD), dotsent Kaipbergenova Feruza Tulepbergenovna.