Qaraqalpaqstandaǵı mektepler hám rayonlardıń bilimlendiriw sapası boyınsha reytingi qanday? (Qala hám rayonlar kesiminde)
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti janındaǵı Bilimlendiriw sapasın qadaǵalaw boyınsha mámleketlik inspekciyası tárepinen Ózbekstan Respublikasınıń 14 aymaǵındaǵı 207 rayon (qala)da jaylasqan 9622 mekteptiń jumısların analizlew tiykarında 2020-jıldıń juwmaqları boyınsha ulıwma bilim beriw mákemeleriniń reytingi, sonday-aq, rayon jáne qalalardıń bilimlendiriw sapası boyınsha reytingi járiyalandı.
Reytingde Ózbekstannıń aymaqları kesiminde Qaraqalpaqstan Respublikası 14 aymaq ishinde 25,43 reyting balı menen 11-orındı iyeledi. Reytingde 1-orındı 30,61 ball menen Nawayı wálayatı, al eń sońǵı 14-orındı 24,26 ball menen Qashqadárya wálayatı bántlegen.
Rayon hám qalalar reytingde bolsa «TOP-10»lıqtan ulıwma 34,04 ball menen Nókis rayonı orın alǵan bolıp, bul kórsetkish arqalı bul rayon Ózbekstandaǵı 207 rayon hám qala arasında 3-orındı iyelegen. Al eń tómen kórsetkishli rayonlar arasında Bozataw (198-orın), Tórtkúl (202-orın), Beruniy (205-orın) rayonları kórsetip ótilgen.
Qánigelestirilgen mektepler reytinginde Qaraqalpaqstandaǵı usı kategoriyadaǵı mektepler «TOP-10»lıqtan da, eń tómen dárejeli mektepler onlıǵınan da orın almaǵan.
Ulıwma orta bilim beriw mektepleri reytinginde respublikamızdaǵı hesh bir mektep Ózbekstan kólemindegi «TOP-10»lıq mekteplerine kirmegen bolsa, eń tómen kórsetkishli mektepler qatarında Tórtkúl rayonındaǵı 52-sanlı hám Ámiwdárya rayonındaǵı 61-sanlı mektepler atap ótilgen.
Pitkeriwshilerdiń joqarı oqıw orınlarına kiriw kórsetkishleri boyınsha reytingde Nókis qalası 22,62 reyting balı menen Ózbekstannıń «TOP-10»lıq rayon hám qalaları qatarınan orın alǵan – 7-orın.
Jergilikli byudjetten mektep bilimlendiriwin rawajlandırıw ushın eń kóp qarjı ajıratqan aymaqlar reytinginde Qaraqalpaqstan Respublikası Ándijan wálayatınan keyin 2-orındı iyeledi. Yaǵnıy, Qaraqalpaqstanda jergilikli byudjetten bir oqıwshı ushın 86 350 sumnan ajıratılǵan (Ándijan wálayatında bul kórsetkish 95 260 sumdı quraydı). Itibarǵa ılayıqlı tárepi, rayon hám qalalardıń hákimlikleri tárepinen ajıratılǵan qarjılar kórsetkishi boyınsha Nókis rayonı (bir oqıwshı ushın 344 400 sum) hám Qaraózek rayonı (bir oqıwshı ushın 254 800 sum) Ózbekstan kólemindegi 207 rayon jáne qala arasında sáykes túrde 1- hám 2-orınlardı bántlegen. Ózbekstan kóleminde 22 rayon (qala)da mektep bilimlendiriwi ushın hákimlikler tárepinen ulıwma qarjı ajıratılmaǵan. Olardıń arasında Qaraqalpaqstannıń rayon (qala)ları joq.
Oqıwshılar tárepinen ámelge asırılǵan jınayatlar analizi boyınsha aymaqlardıń kórsetkishleri de járiyalandı. Onda Ózbekstan aymaqları arasında oqıwshılar tárepinen eń kóp jınayat Ferǵana wálayatında ámelge asırılǵan – 391 jınayat. Qaraqalpaqstanda bolsa bul kórsetkish 29 jınayattı quraǵan (hár 100 mıń oqıwshıǵa 8,5 jınayat). Sonı da ayrıqsha atap ótiw orınlı, Bozataw, Qanlıkól, Kegeyli, Moynaq hám Nókis rayonlarında mektep oqıwshıları tárepinen ulıwma jınayat ámelge asırılmaǵan.
Solay etip, Qaraqalpaqstan Respublikası boyınsha qala hám rayonlar kesiminde ortasha reyting kórsetkishleri tómendegishe:
1) Nókis rayonı – 34,04;
2) Qaraózek rayonı – 31,29;
3) Nókis qalası – 30,19;
4) Shomanay rayonı – 30,05;
5) Qanlıkól rayonı – 29,55;
6) Qońırat rayonı – 27,75;
7) Kegeyli rayonı – 26,39;
8) Taxtakópir rayonı – 26,14;
9) Shımbay rayonı – 25,83;
10) Xojeli rayonı – 24,41;
11) Moynaq rayonı – 24,24;
12) Ámiwdárya rayonı – 23,80;
13) Ellikqala rayonı – 22,76;
14) Taqıyatas rayonı – 22,72;
15) Bozataw rayonı – 22,32;
16) Tórtkúl rayonı – 21,86;
17) Beruniy rayonı – 20,38.
Pitkeriwshilerdiń oqıwǵa kiriw kórsetkishleri boyınsha «TOP-5»:
1) Nókis qalası – 22,62%;
2) Qońırat rayonı – 18,25%;
3) Nókis rayonı – 17,91%;
4) Qanlıkól rayonı – 17,38%;
5) Qaraózek rayonı – 16,44%.
Pitkeriwshilerdiń oqıwǵa kiriw kórsetkishleri boyınsha eń tómen kórsetkishli rayonlar:
13) Moynaq rayonı – 8,14%;
14) Taqıyatas rayonı – 6,92%;
15) Taxtakópir rayonı – 5,93%;
16) Tórtkúl rayonı – 5,44%;
17) Beruniy rayonı – 5,16%.
Analiz barısında, Qaraqalpaqstan Respublikasındaǵı ulıwma 415 mektepte joqarı kategoriyalı muǵallimler bolsa, 303 mektepte joq. Al 662 mektepte birinshi kategoriyalı muǵallimler bolsa, 56 mektepte joq ekenligi málim boldı.
Atap ótiw orınlı, reyting nátiyjeleri bilimlendiriw mákemeleri hám aymaqlardıń 2020-jıldaǵı jumıslarına baha beredi. Ondaǵı keltirilgen maǵlıwmatlar 2021-jıldıń 1-yanvar jaǵdayı boyınsha ekenligin atap ótiwimiz kerek.
Islam Matekov,
Qaraqalpaqstan xabar agentliginiń sholıwshısı.