Fakultet dekanı:	t.i.d. M.K.Saribaev
	tel.:	+998 (91 ) 301-04-39
	e-mail:
	web sayt:

Kafedralar

1. Tariyx oqıtıw metodikası
2. Milli ideya, ruwxiylıq tiykarları hám huqıq tálimi
3. Geografiya oqıtıw metodikası 
4.  Jámiyetlik pánler

TARIYX FAKUL’TETI

 Pedinstitutta dáslepki ashılǵan Tariyx ilimi kafedrası óz jumısın 1939-jılı 19-dekabr’de basladı.

1940-1941 oqıw jılı respublika mekteplerinde tariyx muǵallimi jetispewshiligi sebepli «tariyx» bólimi ashıldı. Urıs jılları tariyx fakul’teti shólkemlesip, oǵan Z. Bikkulova, T. Bekimbetov, N. Aspandiyarov, S. Omarov hám R. Qalbaeva basshılıq etti hám sabaq ótti. 1941-jılı Shımbay muǵallimler institutınıń  12 student ayrıqsha diplom menen pitkergen qatarında birinshi «tariyx» muǵallimi qániygelikke iye bolǵan  K. Kóptilewov boldı.

Urıstan keyingi jılları tariyx fakul’tetinde 2 kafedra «Ulıwma tariyx» (T. Bekimbetov) hám «Watan tariyxı» (Ya. Dosumov) jumıs alıp bardı.

• 1943-jılı pedagogikalıq institut tiykarında eki jıllıq muǵallimler institutı dúzilip, S.A.Fisher tariyx fakul’tetinde dekan wazıypasında basshılıq etti.
• 1944-1945-oqıw jılında Tariyx, Qaraqalpaq tili hám ádebiyatı bólimleri biriktirilip, Tariyx-filologiya fakul’teti bolıp, qayta shólkemlestirildi. Bul dáwirde fakul’tete dáslepki dekanlıq lawazımında K.Omarov, R.Timasheva, N.Asfandiyarov hám R.Qalbaevalar tabıslı miynet etti. Al 1957-jılı marttan baslap Tariyx-filologiya fakul’teti kuramına Rus-tili hám ádebiyatı fakul’teti biriktirildi. Bul fakul’tette P.I.Senin dekanlıq jumıstı alıp bardı.
• 1948-jılǵa kelip, Tariyx fakul’teti óziniń 10 pitkeriwshisine iye boldı. Solardan ayrıqsha pitkergen tórt student institut kafedralarına oqıtıwshı etip jumısqa alındı.
• 1948-1949 jılları tariyx fakul’tetin pitkergen S. Kamalov, M. Alieva, R. Qosbergenov, U. Shalekenov, A. Bekbasov, B. Erjanova hám O. Qıdırbaevalar pedinstitutta ustazlıq etti, belgili alımlar bolıp jetilisti. Tariyx fakul’tetin pitkergen ziyrek studentler Sh. Babashev, J. Ubbiniyazov, T. Izimbetov, A. Tureev, A. Yusupov, A. Gaypova, Sh. Palwanov, A. Kazbekov hám Ǵ. Ubaydullaev keleshekte respublikamızdaǵı belgili alım hám ustazlar mámleketlik, siyasiy hám jámiyetlik iskerler boldı.
• 1955-1956-oqıw jılı Tariyx fakul’tetinde t.i.k. L.S.Tolstova isledi. Sol jılları pedinstitutta «Ózbekistan tariyxı» pánin fakul’tet aralıq kurslarda oqıtıw baslandı. 1952-1953 oqıw jılı pedinstituttıń tariyx fakul’tetinde «Mámleketlik huqıqıy tiykarları», «Tariyx oqıtıw metodikası»; «Tariyx boyınsha arnawlı kurslar» «Xalıq aralıq qatnasıqlar tariyxı» h.t.b. pánler oqıtıla basladı. 1952-1953 oqıw jılı tariyx fakul’tetinde ziyrek studentler: U. Kalniyazov, Q. Minubaev, E. Dawletbaev, Q. Esbergenov, I. Qosımbetov, Q. Sarıbaev, A. Toreevlar boldı. Olar keleshekte belgili tariyxshı alım hám ustazlar bolǵanı anıq.
• 1953 jılı pedinstituta «Tariyx-filologiya» fakul’teti bolıp qayta shólkemlestirildi. 1960-1961 jılı «Qaraqalpaqstan tariyxı» boyınsha aspirantura qayta dúzildi.
• 1955-1956-oqıw jılı Tariyx fakul’tetinde tariyx ilimleriniń kandidatı L.S.Tolstova jaslarǵa tariyx páni boyınsha sabaq berdi.
• 1963-1964-oqıw jılında pedinstituttıń Tariyx-filologiya fakul’tetiniń ziyrek studentlerine ayrıksha stipendiyalar berilip baslandı.
• 1967-1970 jılları tariyx kafedrasında K.Moldaxmetov, U.Qıdırbaev, A.Toreev, M.Alieva, B.Erjanovlar h.t.b. jaslarǵa bilim berdi.
• 1970-1980 jılları tariyx kafedrasın K.Sarıbaev, A.Toreev, K.Muxammedberdiev basqardı.

1991-jılǵa kelip, Tariyx-geografiya kafedrası bolıp dúzildi, sońınan usı kafedra tiykarında 1996-jıldan baslap Tariyx-geografiya fakul’teti dúzildi. 1996-2024-jıllar aralıǵında fakul’tetke professorlar B.Shamambetov, Ya.Abdullaeva, M.Sarıbaev hám docentler, S.Sadıqov, , E.Asamatdinovlar basshılıq etip, dekan lawazımında jumıs isledi.

2019-jıldan házirgi kúnge shekem Tariyx fakul’tetiniń dekanı lawazımında tariyx ilimleriniń doktorı, professor M.Sarıbaev basqarıp kelmekte.

Bul dáwir ishinde fakul’tet dekanınıń orınbasarları wazıypasında J.Saparbaev, J.Abdiramanov, Ya.Abdullaeva, Á.Orazımbetov, A.Qurbaniyazov, A.Ótemisov, E.Tilewov, K.Jaqsımuratov, A.Joldasov, M.Radjapov, S.Dosmaǵambetov, T.Qudiyarova, G.Bekbawliev, S.Naimov A.Ermanov, F.Madreymov, S.Allambergenov, I.Jaksımov, R.Utepbergenovlar isledi. Al búgingi kúnde bul wazıypalardı N.Djumagel’diev, B.Saǵındikov, hám M.Ibragimovlar maqsetke say atqarıp kelmekte. Fakul’tettiń «Kamolot» jaslar jámiyetlik háreketi baslanǵısh shólkemine S.Allamuratov, A.Qayıpnazarov, K.Gúlimbetov, N.Jumageldiev, R.Ótemuratov, M.Axunov, I.Davletbaevlar jetekshilik etti. Házirgi kúnde bull shólkem «Jaslar awqamı» baslanǵısh shólkemi bólıp jańadan duzilip bul shólkemge R.Utepbergenov, Sh.Genjukulov, E.Qasımovlar basshılıq etti házirgi waqıtta bul juwapkershilikli wazıypanı T.Jumaniyazov atqarıp kelmekte. Fakul’tette Jaslar awqamı baslanǵısh shólkemi  duzilgennen soń fakul’tet belsendi studentlerinen quralǵan «Talabalar keńeside» óz jumısın basladı bul keńeske Sh.Turabaeva basshılıq etip kelmekte. Áskeriy usınısnama tiykarında jeńillik penen oqıwǵa kirgen talabalar Keńesine O.Kamalov, S.Seydametov, Sh.Xamzievlar basshılıq etken bolsa házirgi wáqıtta M.Qalbaev bul jumıstı alıp barmaqta.

Fakul’tettegi ilimiy–izertlew, pedagogikalıq ámeliyat, Jaslar menen birge islesiw hám ruwhıy–aǵartıwshılıq, xayal-kızlar arasında jumıs alıp barıw islerinde B.Arzieva, G.Seydametova, G.Madiyarova, J.Turmanov, P.Qaljanov, N.Saparov, J.Usenov, N.Djumagel’diev, B.Saǵındikov, M.Allaniyazova hám D.Reimovlar basqalar belsendilik kórsetti.Ayırıqsha atap ótiw tiyis Fakul’tetimiz professor oqıtıwshısı 2021-2022-oqıw jılı dáwrinde NMPI Hayal-qızlar komiteti baslanǵısh shólkemi baslıǵı lawzımında islegen waqıtları 8-mart – Xalıqaralıq hayal-qızlar kúni bayramı múnásibeti menen «Jıl hayalı» tańlawında «Jıldıń eń belsendi aǵartıwshı hayalı» nominaciyasınıń jeńimpazı boldı hám Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtan bayram qutlıqlawı hám sawǵası berildi.

Fakul’tette  5 ilim doktorı, 26 ilim kandidatları, docent ler, 22 úlken oqıtıwshı, 14 assistent-oqıtıwshılar bar bolıp, ulıwma fakul’tettiń ilimiy dárejeliligi 46,2% ti quraydı.

2024-2025-oqıw jılına kelip, fakul’tet professor-oqıtıwshıları tárepinen 20 nan aslam monografiya, oqıw-metodikalık qollanba, 14 sabaqlıq, 35 dan artıq ilimiy hám metodikalıq maqalalar jáne 40 dan artıq ilimiy tezisler baspadan shıqtı.

Kafedralarda oqıtılatuǵın bárshe pánler boyınsha hár bir oqıw jılında lekciya fondları turaqlı jańalanıp, institut lokal tarmaǵına jaylastırıldı. Tariyx kafedrasınıń «Kerder mádeniyatı» atamasındaǵı veb–saytı institut saytına jaylastırılǵan.

Fakul’tette tiykarınan:

• (60111100), (60220300)-«Tariyx»,
• (60111000)-«Geografiya hám Ekonomika bilim tiykarları»,
• (60530200)-«Geografiya»
• (60112100),(60111100)-«Milliy ideya, ruwhıylıq tiykarları hám huqıq tálimi» bakalavr tálim baǵdarları boyınsha qánigeler tayarlanadı.

Fakul’tet studentleri arasınan 2001-2002–oqıw jılında Sh.Qállibekova, 2002-2003-oqıw jılında F.Najimova, 2003-2004–oqıw jılında A.Abdullaev, 2017-2018 oqıw jılında A.Abdullaeva, 2018-2019 oqıw jılında M.Bazarbaev, 2019-2020 oqıw jılında D.Turkmenbaeva hám 2023-2024-oqıw jılında N.Muptillaevalar Nawayı atındaǵı mámleketlik stipendiya jeńimpazları boldı.

2018-2019- oqıw jılında Á.Sháribaev hám Á.Jumabaevlar Islam Karimov atındaǵı mámleketlik stipendiya jeńimpazları boldı.

2023-20204 oqıw jılında R.Keranova, 2024-2025-oqıw jılında B.Eshniyazovlar  Zaxiriddin Muxammed Bobur atındaǵı mámleketlik stipendiya jeńimpazları boldı.

2001-2002-oqıw jılında A.Qayıpnazarov Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi tárepinen belgilengen stipendiyanı jeńip aldı. Institut rektoratı tárepinen shólkemlestirilgen Ájiniyaz atındaǵı stipendiyasına 1999-2001-oqıw jılında N.Tlewmuratova, 2000-2001-oqıw jılında bolsa V.Seyfullaeva,  2009-2010-oqıw jılında N.Djumagel’diev, 2010-2011-oqıw jılında A.Dáwletiyarova, 2011-2012-oqıw jılında Z.Jaqsımov, 2019-2020 oqıw jılında D.Turkmenbaeva, M.Bazarbaev, 2022-2023-oqıw jılında J.Jollıbaeva, 2023-2024-oqıw jılında I.Atamuratov hám 2024-2025-oqıw jılında J.Nurullaevlar miyasar bolǵan bolsa, 2022-2023-oqıw jılında N.Muptillaeva «Kásiplik awqam» stipendiyası jeńimpazı boldı.

Instituttıń «Turan» talabalar teatrı hám «Quwnaqlar hám ziyrekler» jámáátinde fakul’tet talabaları belsendilik penen qatnasıp, 2007-jıldan baslap institut kóleminde ótkerilgen «Quwnaqlar hám ziyrekler» kórik tańlawında fakul’tettiń «Wa-ha-ha» komandası institut boyınsha 1-2-orındı turaqlı túrde iyelep kelmekte.

Ózbekstan Respublikası Joqarı oqıw orınları arasında 2006-2007-oqıw jılında bolıp ótken voleybol sport jarıslarında fakul’tettiń «Tariyx» qániygeligi pitkeriwshisi N.Bekchanova Altın medal’ jeńimpazı, 2007-2008-oqıw jıllarında «Tariyx» R.Berikbaev, «Milliy ǵárezsizlik ideyası, huqıq hám ruwhıylıq tiykarları» bakalavr tálim baǵdarı qániygeliklerinen B.Masharipovlar sporttıń «Kara-te» túri boyınsha Aziya chempionatında 1-orın jeńimpazı boldı.

2013-2014–oqıw jılında «Tariyx oqıtıw metodikası» bakalavr tálim baǵdarınıń 2-kurs talabası Xusniya Sabirova 2014-jılı 6-10-aprel’ kúnleri bolıp ótken Ózbekistan chempionatında 3-orındı hám 31-oktyabr’ 2-noyabr’ kúnleri bolıp ótken Ózbekistan Kubogı chempionatında ǵalabalıq hám jeke quramda qatnasıp, 2 altın hám 1 Kuboktı qolǵa kirgiziwge miyasar boldı. 2021-jılı Namangan qalasında sporttıń «Usmanov Kombat systems» túri boyınsha eresekler hám jas óspirimler arasında bolıp ótken Ózbekstan chempionatında 17-18 jas kategoriyasında 55 kg salmaqta tariyx qániygeligi studenti Sabırbaev Alpamıs sıylı 1-orındı jeńip alıp, Ózbekstan chempionı boldı.2022-jılı Fransuz boksı «Savat» túriniń Kamba jonelisinde 21-40 jas aralıǵında +85kg salmaqta 1-orındı iyelep Qaraqalpaqstan chempionı bolǵan bolsa usı 2024-jıldıń 6-9-mart kúnleri Fransuz boksı «Savat» túriniń eki «ASSO» hám «KAMBO» baǵdarları boyınsha Qalbaev Manas 1-orındı iyelep Ózbekstan chempionı bolıwǵa erisken bolsa Dawletov Sultan sol sport túriniń «ASSO» baǵdarq boyqnsha sqylq 2-orın jeńimpazq bolıwǵa eristi.

  Tariyx fakul’teti student jasları otken jıllar dawmında kóplegen sport jonelisleri boyınsha sıylı orınlardı iyelep kelmekte atap aytqanda Basketbol boyınsha (erler hám qızlar arasında) 1-orındı, Belbawlı gúres boyınsha (erler arasında) 3-orındı, Dzyu-do boyınsha (erler arasında) 1-orındı, Gúres túri boyınsha (erler arasında) 1-orındı, Voleybol boyınsha (erler arasında) 3-orındı, Gandbol boyınsha (erler hám qızlar arasında) 1-orınlardı iyelep kelmekte. Fakul’tet talaba jasları hám profesor-oqıtıwshılarınıń usınday tabıslarǵa ersiwine Dene tarbiyası kafedrasınıń oqıtıwshısı Polat Qaljanovtıń pedagogikalıq miynetleriniń xızmetleri ayrıqsha boldı.

2024-2025-oqıw jılında fakul’tette 200 den aslam ziyrek talabalar tańlap alınıp, olar arnawlı reje hám qosımsha keste tiykarında oqıtılıw isi jolǵa qoyılǵan. Házirgi waqıtta aǵla hám ziyrek talabalarımız,

• «Jas tariyxshı»,
• «Jas huqıqtanıwshı»,
• «Jas ideolog»,
• «Jas geograf» siyaqlı pán dógereklerine bekitilgen.

2021-2022-oqıw jılında Ozbekstan Respublikası JOO arasında bolıp ótken «Tafakkur sinovlari» tańlawınıń final basqıshında sıylı 1-orın jeńimpazı boldı. Bunnan tısqarı institut kóleminde ótkerilip kiyatıрǵан «Заковат», «Ziyrekler hám Bilimdanlar» jarısında Tariyx fakul’tetiniń studentleri sıylı orınlardı alıp kelmekte. 2007-2010-oqıw jılları dawamında qatarasına 3 jıl 1-orındı turaqlı iyelep kelgenligi ushın «Bilimdanlar Kubogı» Tariyx fakul’teti komandası ózinde saqlap qalǵan. Usı Bilimdanlar komandası Qaraqalpaqstandaǵı 6 joqarı oqıw orınlarınıń komandaların jeńip, Qaraqalpaqstan Chempionı bolǵan. Talabalar alǵan teoriyalıq bilimlerin turaqlı túrde ámeliyatta bekkemlep baradı. Atap aytqanda, 1-kurs talabaları oqıw-dala, arxeologiyalıq, etnografiyalıq hám óndirislik ámeliyatların ótese, 2-3-4-kurs talabaları 4+2 sisteması boyınsha 4-kún joqarı oqıw ornında hám 2 kún ulıwma bilim beriw mekteplerinde pedagogikalıq ámeliyat step kelmekte.

       Búgingi kúnde fakul’tetimizde «Tariyx oqıtıw metodikası», «Geografiya oqıtıw metodikası», «Milliy ideya, ruwhıylıq tiykarları hám huqık talimi», «Jámiyetlik pánler» kafedralarınıń professor-oqıtıwshıları studentlerge dáwir talaplarına say ráwishte sapalı bilim berip elimizdi pedagog-kadrlar menen támiyinlew isine ózleriniń jemisli úleslerin qosıp kelmekte.