Institut tarixi
Nukus davlat pedagogika instituti O‘zbekistonning shimoliy hududidagi ilk oliy o‘quv o‘rninlaridan bo‘lib, u 1934 yili o‘sha vaqtda gi poytaxt hisoblangan To‘rtko‘l shahrida tashkil qilingan. Pedinstitut uzoq yillar davomida Qoraqalpog‘iston Respublikasi xalq ta’limi c ahosi uchun kadrlar tayyorlab kelgan. Qoraqalpog‘iston Respublikasining ko‘pchilik davlat arboblari, jumladan, xalq xo‘jaligi, madaniyat va fan arboblari turli yillarda pedinstitutda tahsil olgan. Pedinstitutimizning bitiruvchilari O‘zbekistonning turli viloyatlarida, shuningdek, Turkmaniston, Qozog‘iston va chet davlatlarda faoliyat yuritmoqda. Institutimiz bitiruvchilari safida 6 nafar akademik, 5 nafar O‘zbekiston Qahramonlari bor ekanligidan faxrlanamiz. 1976 yil Qoraqalpoq davlat pedagogika instituti bazasida Nukus davlat universiteti tashkil etilgan.
1991 yilda qayta tashkil etilgan Nukus davlat pedagogika instituti esa O‘zbekistonda pedagogik kadrlar tayyorlash va ta’lim sifatini yuksaltirish borasida taraqqiy etayotgan yangi yondashuvning o‘ziga xos bir ko‘rinishidir. 1992 yildan e’tiboran institut qoraqalpoq xalqi e’zozlagan buyuk alloma-shoir Ajiniyoz nomi bilan atalib kelmoqda. Hozirgi kunga kelib institutda 9ta fakultet va 1 magistratura bo‘limi 21 ta bakalavriat yo‘nalishi va 7 ta magistratura mutaxassisligi bo‘yicha yuqori malakali pedagoglar tayyorlanmoqda. Shuningdek, 3 ta mutaxassislik bo‘yicha tayanch doktarantura mavjud. Institut olimlari xalq tarixi va etnik tarkibi, arxeologiya va etnografiya, Orol dengizining qurishi oqibatida hududning flora va faunasiga ta’siri, til va adabiyot, qoraqalpoq xalqining yozma va og‘zaki yodgorliklarini o‘rganish borasida chuqur ilmiy-tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar.
Institutda ta’lim sohasidagi samarali mehnati uchun orden va medallar bilan taqdirlangan davlat granti sohiblari, fan va xalq ta’lim fidoyilari, davlat mukofoti sovrindorlari, xalq ta’limi a’lochilari va o‘z ishining mohir ustalari faoliyat yuritmoqda;
– bugungi kun talablariga javob beradigan moddiy-texnik baza: ilmiy va o‘quv laboratoriyalari, Internet sinflari, lingafon kabinetlari, multimedia vositalari, axborot-resurs markazi, sport majmualari, talabalar oshxonasi va yotoqxonalari;
– a’lochi talabalar hamda ijtimoiy hayotda faol talabalar, shuningdek, harbiy qism tavsiyasiga ko‘ra o‘qishga kirgan talabalar o‘qish to‘lovlarida ham imtiyozga egadirlar.
Institut talabalari qoraqalpoq tili va adabiyoti, qozoq tili va adabiyoti bo‘yicha Respublika fan olimpiadasi g‘oliblari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti stipendiyasi, Ulug‘bek, Navoiy nomidagi davlat stipendiyalari sohiblari, Quvnoqlar va Zukkolar klubi superligasi sovrindorlari, voleybol bo‘yicha Universiada va boshqa turnirlar chempionlari, futbol bo‘yicha Qoraqalpog‘iston Respublikasi chempioni kabi yuksak unvonlarga sazovor bo‘lishmoqda. Voleybol bo‘yicha qizlar komandasi O‘zbekiston Respublikasi oliy ligasida ishtiroq etmoqda. Institutning «To‘maris» havaskor talabalar ansambli Nukus va Toshkent shaharlarida o‘tkaziladigan «Navro‘z» va «Mustaqillik bayrami» tantanalarida doimiy ravishda ishtirok etib kelmoqdalar