Tarix fakulteti
![]() |
Fakultet dekani: | t.f.d. M.K.Saribaev |
tel.: | +998 (91 ) 301-04-39 | |
e-mail: | ||
veb sayt: |
Kafedralar:
- Tarix o`qitish metodikasi
- Milliy g`oya, ma`naviyat asoslari va huquq ta`limi
- Geografiya o`qitish metodikasi
- Ijtimoiy fanlar
TARIX FAKUL`TETI
Pedinstitutda dastlabki ochilgan Tarix fani kafedrasi o`z faoliyatini 1931-yil 19-dekabr`da boshladi.
1940-1941-o`quv yili Respublika maktablarida tarix o`qituvchisi etishmasligi sababli «Tarix» bo`limi ochildi. Urush yillari tarix fakul`teti tashkil qilinib, unga Z.Bikkulova, T.Bekimbetov, N.Aspandiyarov, S.Omarov, R.Qalbaevalar boshchilik qildi va talabalarga ta`lim sirlarin o`rgatdi. 1941-yili CHimboyli 12 talaba aloxida (a`lo) diplom bilan o`qishni bitirigan bo`lsa mana shu talabalar qatorida birinchi «Tarix» o`qituvchisi mutaxassisligiga ega bo`lgan inson K. Ko`ptileo`ov bo`ldi.
Urushdan keyingi yillari tarix fakul`tetida 2 kafedra «Umumiy tarix» (T. Bekimbetov) va «Vatan tarixi» (YA. Dosumov) faoliyat olib bordi.
- 1943-yili pedagogikalik institut asosida ikki yillik o`qituvchilar instituti tuzilib, S.A.Fisher tarix fakul`tetida dekan vazifasida boshchilik qildi.
- 1944-1945-o`quv yilida Tarix, Qaraqalpoq tili va adabiyoti bo`limlari biriktirilib, Tarix-filologiya fakul`teti bo`lib qayta tashkil qilindi. Bu davrda Fakul`tetda dastlabki dekan lavozimida K.Omarov, R.Timasheva, N.Asfandiyarov va R.Qalbaevalar muvaffaqiyatli mexnat. Keyin 1957-yili mart oyidan boshlab Tarix-filologiya fakul`teti tarkibiga Rus-tili va adabiyoti fakul`teti hәm biriktirildi va P.I.Senin dekanlik faoliyatini olib bordi.
- 1948-yilga kelib, Tarix fakul`teti o`zining 10 bitiruvchisiga ega bo`ldi. Ular orasida aloxida baxolarga bitirgan to`rt talaba institut kafedralariga o`qituvchi qilib ishga olib qolindi.
- 1948-1949-yillari Tarix fakul`tetini bitirgan S.Kamalov, M.Alieva, R.Qosbergenov, U.SHalekenov, A.Bekbasov, B.Erjanova va O.Qыdыrbaevalar pedinstitutda ustozlik qildi va atoqli olimlar bo`lib tanilishdi. Tarix fakul`tetini bitirgan iqtidorli talabalar SH.Babashev, J.Ubbiniyazov, T.Izimbetov, A.Tureev, A.YUsupov, A.Gaypova, SH.Palo`anov, A.Kazbekov va G`.Ubaydullaevlar o`z faoliyatlari davomida Respublikamizga belgili olim, ustoz, siyosiy va ijtimoiy jonkuyarlar bo`ldi.
- 1955-1956-o`qish yili Tarix fakul`tetida t.i.k. L.S.Tolstova ham faoliyat yuritdi. Mana shu yillari pedinstitutda «O`zbekiston tarixi» fanini oraliq kurslarda o`qitish boshlandi.
- 1952-1953-o`qish yili Ped institutning Tarix fakul`tetida «Davlat huquq asoslari», «Tarix o`qitish metodikasi», «Tarix bo`yicha maxsus kurslar», «Xalqaro aloqalar tarixi» v.b fanlar o`qitila boshladi.
- 1952-1953-o`qish yili Tarix fakul`tetida iqtidorli talabalar: U.Kalniyazov, Q.Minubaev, E.Dao`letbaev, Q.Esbergenov, I.Qosimbetov, Q.Saribaev, A.Toreevlar bo`ldi. Ular kelajakda belgili tarixchi olim va ustozlar bo`lishgani aniq.
- 1953-yili pedinstitutda «Tarix-filologiya» qayta tashkil qilindi va 1960-1961-yillari «Qaraqalpog`iston tarixi» bo`yicha aspirantura qayta tuzildi.
- 1955-1956-o`qish yili Tarix fakul`tetida tarix fanlari kandidati L.S.Tolstova yoshlarga tarix fani bo`yicha dars berdi.
- 1963-1964-o`qish yilida pedinstitutning Tarix-filologiya fakul`tetining iqtidorli talabalariga alohida stipendiyalar berilla boshladi.
- 1967-1970-yillari tarix K. Moldaxmetov, U.Qыdыrbaev, A.Toreev, M.Alieva, B.Erjanov v.b. yoshlarga bilim berishdi.
- 1970-1980-yillari tarix kafedrasini Q.Sarыbaev, A.Toreev, K.Muxammedberdievlar boshqardi.
- 1991-yilga kelib, Tarix-geografiya kafedrasi bo`lib qayta tuzildi keyinchalik ushbu kafedra asosida 1996-yildan boshlab Tarix-geografiya fakul`teti tuzildi. 1996-2024-yillar oralig`ida fakul`tetga professorlar B.SHamambetov, YA.Abdullaeva, M.Saribaev va dotsentler, S.Sadiqov, E.Asamatdinovlar boshchilik qilib, dekan lavozimlarida faoliya olib borishdi.
2019-yildan hozirgi kungacha Tarix fakul`tetining dekani lavozimida tarix fanlari doktori professor M.Saribaev o`z faoliyatini olib bormoqda.
Bu davrlar mobaynida fakul`tet dekanining o`rinbosarlari vazifasida J.Saparbaev, J.Abdiramanov, YA.Abdullaeva, A.Orazimbetov, A.Qurbaniyazov, A.Otemisov, E.Tileo`ov, K.Jaqsimuratov, A.Joldasov, M.Radjapov, S.Dosmag`ambetov, T.Qudiyarova, G.Bekbao`liev, S.Naimov A.Ermanov, F.Madreymov, S.Allambergenov, I.Jaksimov, R.Utepbergenovlar ishlashdi. Hozirgi kunda bu N.Djumagel`diev, B.Sag`indikov, va M.Ibragimovlar maqsadga muvofiq olib bormoqdalar. Fakul`tetning «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakati boshlang`ich tashkilotida S.Allamuratov, A.Qayipnazarov, K.Gulimbetov, N.Jumageldiev, R.Otemuratov, M.Axunov, I.Davletbaevlar etakchilik qildi. Hozirgi kunda bu tashkilot «YOshlar ittifoqi» boshlang`ich tashkiloti bo`lib yangidan tuzilib bu tashkilotga R.Utepbergenov, SH.Genjukulov, E.Qasimovlar boshchilik qilishdi hozirgi payta bu javobgarli vazifani T.Jumaniyazov bajarib kelmoqda Fakul`tetda YOshlar ittifoqi boshlang`ich tashkiloti tuilgandan keyin faol talabalardan tuzilgan «Talabalar kengashi» o`z faoliyatini boshladi va kengashga SH.To`rabaeva boshchilik qilib kelmoqda Harbiy tavsiyanoma asosida engillik bilan o`qishga kirgan talabalar kengashiga O.Kamalov, S.Seydametov, SH.Xamzievlar boshchilik qilishgan bo`lsa hozirgi kunda M.Qalbaev bu vazivani bajarib kelmoqda.
Fakul`tetdagi ilmiy-izlanishlar, pedagogikalik amaliyot, yoshlar bilan birga ishlashish va ma`naviy-ma`rifiy, xotin-qizlar bilan birga ishlarni olib borishda B.Arzieva, G.Seydametova, G.Madiyarova faoliyat olib borishdi va hozirgi kunda ushbu lavozim xotin-qizlar bilan ishlashish bo`yicha dekan maslaxatchisi bo`lib tashkil qilinib bu lavozimida Z.Seytova faoliyat olib borgan bo`lsa hozirgi vaqtda D.Bekimbetova faoliyat yuritmoqda.
Fakul`tetning YOshlar bilan birga ishlashish va ma`naviy-ma`rifiy ishlar bo`yicha dekan o`rinbosarlari bo`lib J.Turmanov, P.Qaljanov, N.Saparov, J.Usenov, N.Djumagel`diev, B.Sag`indikov, M.Allaniyazovalar faoliyat olib borgan bo`lsalar hozirgi kunda ushbu lavozimda D.Reimov faoliyat yuritmoqda. Alohida takidlab o`tish joiz Fakul`tetimiz professor-o`qituvchisi 2021-2022-o`qish yili davrida Nukus davlat pedagogika instituti Hotin-qizlar komiteti boshlang`ich tashkiloti boshlig`i lavozimida faoliyat yuritgan vaqtida 8-mart – Xalqaro xotin-qizlar kuni bayrami munosabati bilan «Yil ayoli» tanlovida «Yilning eng faol tashabbuskor ayoli» nominatsiyasi g`olibasi bo`ldi va O`zbekiston Respublikasi Prezidenti SHavkat Mirziyoevdan bayram tabrigi va sog`asi topshirildi.
Bugungi kunda fakul`tet tarkibida 1.Tarix o`qitish metodikasi, 2. Geografiya o`qitish metodikasi, 3. Milliy g`oya, ma`naviyat asoslari va huquq ta`limi, 4. Ijtimoiy fanlardan iborat to`rt kafedra faoliyat yuritmoqda. Fakul`tetda 5 fan doktori, 26 fan kandidatlari, dotsentlar, 22 katta o`qituvchi, 14 assistent-o`qituvchilar bor bo`lib, umumiy fakul`tetning ilmiy darajasi 46,2% ni tashkil qiladi.
2024-2025-o`quv yiliga kelib, fakul`tet professor-o`qituvchilari tamonidan 20 dan ortiq monografiya, o`quv-uslubiy qo`llanma, 14 darslik, 35 dan ortiq ilmiy va metodik maqolalar yana 40 dan ortiq ilmiy tezislar bosmadan chiqdi
Kafedralarda o`qitiladigan barcha fanlar bo`yicha har bir o`quv yilida lektsiya fondlari doimiy yangilanib, institut lokal tarmog`iga joylashtirib boriladi. Tarix kafedrasining «Kerder madaniyati» nomli veb-sayti institut saytiga joylashtirilgan.
Fakul`tetda asosan:
- (60111100), (60220300)-«Tarix»,
- (60111000) «Geografiya va Ekonomika bilim asoslari»,
- (60530200)-«Geografiya» hәm (60112100),
- (60111100)-«Milliy g`oya, ma`naviyat asoslari va huquq ta`limi» bakalavr t`lim yo`nalishlari bo`yicha mutaxassislar tayyorlanadi.
Fakul`tet talabalari orasida 2001-2002-o`quv yilida SH.Qallibekova, 2002-2003-o`quv yilida F.Najimova, 2003-2004-o`quv yilida A.Abdullaev, 2017-2018-o`quv yilida A.Abdullaeva, 2018-2019-o`quv yilida M.Bazarbaev, 2019-2020-o`quv yilida D.Turkmenbaeva va 2023-2024-o`quv yilida N.Muptillaevalar Navoiy nomidagi davlat stipendiya g`oliblari bo`lishdi. 2018-2019-o`quv yilida A.SHaribaev va A.Jumabaevlar Islom Karimov nomidagi davlat stipendiya g`oliblari bo`ldi. 2023-20204-o`quv yilida R.Keranova va 2024-2025-o`quv yilida B.Eshniyazov Zaxiriddin Muxammad Bobur nomidagi davlat stipendiya g`olibi bo`ldi. 2001-2002-o`quv yilida A.Qayipnazarov Qaraqalpog`iston Respublikasi Vazirlar Kengashi tarafidan belgilangan stipendiyani yutib oldi. Institut rektorati tamonidan tashkillashtirilgan Ajiniyoz stipendiyasiga 1999-2001-o`quv yilida N.Tleo`muratova, 2000-2001-o`quv yilida V.Seyfullaeva, 2009-2010-o`quv yilida N.Djumagel`diev, 2010-2011-o`quv yilida A.Dao`letiyarova, 2011-2012-o`quv yilida Z.Jaqsimov, 2019-2020-o`quv yilida D.Turkmenbaeva, M.Bazarbaev, 2022-2023-o`quv yilida J.Jollibaeva, 2023-2024-o`quv yilida I.Atamuratov va 2024-2025-o`quv yilida, J.Nurullaevlar loyiq ko`rilgan bo`lsa, 2022-2023-o`quv yilida N.Muptillaeva «Kasaba uyushmasi» stipendiyasi g`olib bo`ldi.
Institutning talabalar teatr studiyasi va «Quvnoqlar va zukkolar» jamoasida fakul`tet talabalari faollik bilan qatnashib 2007-yildan boshlab institut miqyosida o`tkazilgan «Quvnoqlar va zukkolar» ko`rik tanlovida fakul`tetning «Va-xa-xa» jamoasi institut bo`yicha 1-2-o`rinlarni muntazam egallab kelmoqda.
O`zbekiston Respublikasi Oliy ta`lim muassasalari orasida 2006-2007-o`quv yilida bo`lib o`tgan voleybol sport musobaqasida fakul`tetning «Tarix» mutaxassisligi bitiruvchisi N.Bekchanova Oltin medal sohibasi bo`ldi. 2007-2008-o`quv yillarida «Tarix» yo`nalishidan R.Berikbaev, «Milliy mustaqillik g`oyasi, huquq va ma`naviyat asoslari» bakalavr talim mutaxassisligidan B.Masharipovlar sportning «Kara-te» turi bo`yicha Osiyo chempionatida 1-o`rin g`oliblari bo`ldi.
2013-2014-o`quv yilida «Tarix o`qitish metodikasi» bakalavr ta`lim yo`nalishidan Xusniya Sabirova, 2014-yili 6-10-aprel` kunlari bo`lib o`tgan O`zbekiston chempionatida 3-o`rinni va 31-okt`yabr-2-noyabr` kunlari bo`lib o`tgan O`zbekiston chempionatida jamoaviy va yakka tarkibda qatnashib 2 oltin va 1 kubokni ko`lga kiritishdi. 2021-yili Namangan shaxrida sportning «Usmanov Kombat systems» turi bo`yicha kata yosh va yosh o`spirinlar orasida bo`lib o`tgan O`zbekiston chempionatida 17-18 yosh toifasida 55 kg og`irilikda tarix mutaxssisligi talabasi A.Sabirbaev faxrli 1-o`rinni egallab O`zbekiston chempioni bo`ldi. 2022-yili Fransuz boksi «Savat» turidan Kambo yo`nalishida 21-40 yosh toifasida +85kg og`irlikda 1-o`rinni egallab Qoraqalpog`iston chempioni bo`lgan bo`lsa ushbu yil 2024-yilning 6-9-mart kunlari Fransuz boksi «Savat» turining ikki «ASSO» va «KAMBO» yo`nalishlari bo`yicha Qalbaev Manas 1-o`rinni egallab O`zbekiston chempioni bo`lishga erishgan bo`lsa Davletov Sultan ham shu sport turining «ASSO» yo`nalishi bo`yicha faxrli 2-o`rinni ko`lga kiritgan bo`lsa, 2024-yil 2-5-may kunlari oralig`ida Toshkent shaxrida Fransuz boksi «Savat» turi bo`yicha jaxon ochiq chempionati musobaqalari bo`lib o`tdi unda Davletov Sultan Fransuz boksi «Savat» turining «ASSO» va «KAMBO» yo`nalishlari bo`yicha 85kg og`irilikda barcha raqiblarini engip 1-o`rinni egalladi va jaxon chempioni bo`lishga erishdi.
Tarix fakul`teti talaba yoshlari o`tgan yillar davomida ko`plagan sport musobaqalarida faol ishtirok etib faxrli o`rinlarni egallab kelishmoqda atap aytadigan bo`lsak sportning futbol, mini futbol turlaridan 1-2-o`rinlarni, Basketbol bo`yicha (o`g`il bolalar va qizlar orasida 1-o`rinni, Belbog`li kurash bo`yicha (o`g`il bolalar va qizlar orasida) 3-o`rinni, Dzyu-do bo`yicha (o`g`il bolalar orasida) 1-o`rinni, Kurash turi bo`yicha (o`g`il bolalar orasida) 1-o`rinni, Voleybol bo`yicha (o`g`il bolalar orasida) 3-o`rinni, Gandbol bo`yicha (o`g`il bolalar va qizlar orasida) 1-o`rinni egallab kelishmoqda. Fakul`tet talaba yoshlari va profesor-o`qituvchilarining mana shunday muvaffaqiyatlarga erishishda Jismoniy tarbiya kafedrasining o`qituvchisi Polat Qaljanovning pedagogikalik xizmatlari katta bo`ldi.
2024-2025-o`quv yilida fakul`tetda 200 nafardan ortiq qobiliyatli talabalar tanlab olinib, ular maxsus reja va ko`shimcha grafik asosida o`qitilish ishlari yo`lga qo`yilgan.
Hozirgi vaqtda faol va qobiliyatli talabalrimiz
- «YOsh tarixchi»,
- «YOsh huquqshunos»,
- «YOsh g`oyachi»,
- «YOsh geograf» kabi fan to`garaklariga biriktirilgan.
2021-2022-o`quv yilida O`zbekiston Respublikasi OTM orasida bo`lib o`tgan «Tafakkur sinovlari» ko`rik tanlovining final bosqichida munosib qatnashib faxrli 1-o`rinni egalladi. Bundan tashqari institut miqyosida muntazam o`tkazilib «Заковат», «Zukkolar va bilimdonlar» intelekktual musobaqalarida 1-2-3-o`rinlarni muntazam ravishda eggalab kelishmoqda. Atab aytadigan bo`lsak 2007-2010-o`quv yillarida qatorasiga 3 yil 1-o`rinni muntazam egallgani uchun «Bilimdonlar Kubogi» Tarix fakul`teti jamoasi o`zida saqlab qoldi. Ushbu bilimdonlar jamoasi o`sha paytlardagi Qoraqalpog`istondagi 6ta oliy talim muassasalari jamoalaridan ustun kelib Qoraqalpog`iston chempioni bo`lishdi.
Tarix fakul`tetida talabalar olgan nazariy bilimlarini doimiy ravishta amaliyotda mustaxkamlab kelishmoqda. Atab aytganda 1-2-kurs talabalari o`quv dala, arxeologi yalik, etnografiyalik va ishlab chiqarish amaliyotlarini olib borsa 2-3-4-kurs talabalari 4+2 tizimi bo`yicha 4-kun oliy ta`limda va 2 kun umumiy bilim berish maktablarida pedagogikalik amaliyotlarini shtab kelishmoqda.
Bugungi kunda fakul`tetimizda «Tarix o`qitish metodikasi», «Geografiya o`qitish metodikasi», «Milliy g`oya, ma`naviyat asoslari va huquq ta`limi», «Ijtimoiy fanfar» kafedralarining profesor-o`qituvchilari talabalarga zamon talabiga muvofiq ravishda sifatli bilim berib yurtimizni pedagog-kadrlar bilan ta`minlash kabi mashshaqatli ishlarida o`zlarining samarali mehnatlarini qo`shib kelishmoqda.